Миллий статистика бюросининг маълумотларига кўра, май ойида саноат ишлаб чиқариш индекси (IPP) 2020 йилнинг шу ойига нисбатан 103,6 фоизни ташкил этди. Бу шундан далолат берадики, республикада ишлаб чиқарилган маҳсулотлар ҳажми йил давомида ўсиб борган.
Шу билан бирга, кўрсаткич кетма-кет тўртинчи ой учун ўтган йилги даражадан юқори бўлиб чиқди. Бу бир томондан саноатнинг тикланишидан далолат беради. Беш ой натижаларига кўра 2020 йил январь-май ойлари ИПП даражасининг 101,4 фоизини ташкил этди.
Аммо, бошқа томондан, ўтган йили ушбу даврнинг бир қисми аксарият корхоналар тўлиқ қувват билан ишлай олмаган пайтда ёпиқ ҳолатга тушиб қолган. Ушбу ҳолатда 1,4% ўсиш муҳим аҳамиятга эга эмасга ўхшайди.
Бундан ташқари, май ойида IPP апрель ойининг 97,4 фоизини ташкил этди, яъни ой давомида ишлаб чиқариш ҳажми камайди. Бундан ташқари, бу пасайиш кетма-кет иккинчи ойга тўғри келади. Йил давомида ишлаб чиқариш 4,9 фоизга камайди
Хушхабар: Республика учун жуда муҳим бўлган тоғ-кон саноатининг тикланиши. Май ойида деярли барча асосий соҳаларда кўрсаткичлар апрел ойига нисбатан юқори бўлди.
нефт қазиб олишнинг ўсиши (ойига + 4,9%)
газ (+ 7,1%)
кўмир (+ 2,5%)
Нефт ва газ туфайли апрел ойида экспорт кескин кўтарилди.
Нефт қазиб олишда IPP 2020 йилнинг беш ойи даражасининг 92,2 фоизини ташкил этди. Бу, авваламбор, ОПЕК + шартномаси бўйича Қозоғистонга нисбатан ишлаб чиқаришни чеклаш билан боғлиқ:
газ ишлаб чиқаришда саноат ишлаб чиқариш индекси – 91,6%
кўмир ва линйит – 98,5%
Шу билан бирга, металл рудаларини ишлаб чиқариш ўсиб бормоқда: 2020 йил январь-май ойларига нисбатан + 0,6%. Тоғ-кон саноатининг бошқа тармоқларида IPP 106,2 фоизни ташкил этди. Аммо кўрсатилаётган техник хизматлар ҳажми суст – минус 5,7% (-5.7%).
Ишлаб чиқариш саноати секинлашди
Ишлаб чиқариш саноати йил давомида 7,2 фоизга ўсди, аммо суръат пасайиб кетди. Тўрт ой охирида IPP 107,7 фоизни ташкил этди. Тормозлаш кўп жиҳатдан қайд этилган. Шу жумладан, йил бошидан бери энг кўп ўсганлар:
Фармацевтика саноатининг кўрсаткичлари бир ой ичида 54,1 фоизга пасайган (аммо 5 ой ичида 25,7 фоизга ўсган)
Тери маҳсулотларини ишлаб чиқариш – минус 31,8% (+18,7)
Ёғочдан ясалган маҳсулотлар – минус 24,5% (+ 17,6%)
Тайёр металл буюмлар – минус 39,7% (+ 29,8%)
Электр жиҳозлари – минус 37,6% (+ 8,5%)
Мебель – минус 29,5% (+ 18,2%)
Металлургия саноатининг кўрсаткичлари ҳам пасайган. IPP апрелга нисбатан 97,6% ни ташкил этди, аммо беш ойлик натижаларга кўра ўтган йилги кўрсаткичдан ошиб кетганлиги (+ 2,7%) қайд этилмоқда.
Ғарб ортда қолмоқда
Агар саноат билан боғлиқ вазиятни минтақалар нуқтаи назаридан кўриб чиқадиган бўлсак, ўсиш беш ойлик натижаларига кўра республика аҳамиятига эга шаҳарларда ва баъзи қўшни вилоятларда кузатилди.
Нима учун қозоғистонликлар молиявий пирамидаларга пул олиб боришади? – мутахассис
Олмаотада қандолат маҳсулотлари, пиво, ҳайвонларга ем, йиғма металл конструкциялар, бетон ва IPP транспорти ишлаб чиқариш ўсиши ўсиши ҳисобига – 119,7%
Нур-Султон – IPP 115,6 фоизни ташкил этди. Асосан алкоголсиз ичимликлар, бетон, олтин, темир йўл вагонлари ва тепловозлар ишлаб чиқариш ўсиши ҳисобига
Олмаота вилояти – IPP 115,6 фоизни ташкил этди, бу тамаки маҳсулотлари, ичимликлар, шакар, цемент ва электр батареялар ишлаб чиқаришни кўпайиши ҳисобига.
Чимкент – IPP 110,1 фоизни ташкил этди, бу кунгабоқар ёғи, дори-дармон воситалари, цемент, тайёр бетон, иситиш мойи, трансформаторлар, электр симлари ва кабеллари ишлаб чиқариш ҳажмининг ошиши ҳисобига амалга оширилди.
Умуман олганда, 5 ой якунлари бўйича Қозоғистоннинг 14 вилоятида саноат ишлаб чиқаришининг ўсиши қайд этилди. Орада қолувчилар орасида учта ғарбий вилоят ҳам бор. Ғарбий Қозоғистон вилоятида IPP 94,1% ни ташкил этди – бу газ конденсати ишлаб чиқариш пасайиши ҳисобига.
Атирау (86,8%) ва Мангистау (93,7%) вилоятларида IPP асосан хом нефт қазиб олиш ҳажмининг пасайиши ҳисобига камайди.
Uzbek