СУЛАКШИНГА САВОЛ: Сизнинг муваффақият назариянгиз мамлакат иқтисодиётининг тармоқ ва фазовий тузилмаларини ривожлантириш учун оптималлаштириш моделларидан фойдаланишни назарда тутади. Солиқ ставкаларининг муҳим тармоқлари, тармоқлари ва ҳудудларини жадал ривожлантириш учун имтиёзларга эга бўлган диверсификацияланган даражаси кутилмоқда. Ушбу тизимда нол солиқ ставкалари бўлиши мумкинми? Ва била турибми ёки СССРда айтганидек, рентабелсиз корхоналарни ноль ставкалар бўйича давлат кредитлари билан режалаштирганми?
СУЛАКШИННИНГ ЖАВОБИ: Мен мутлақо бундай профессионал саволдан мамнунман – ахир бизнинг таклифимиз малакали одамларга етиб боради! Менинг жавобим- ҳа. Бу ерда гап шундаки, солиқ ставкалари нафақат тармоқ тузилиши маконида, балки солиқнинг прогрессив шкаласи кўринишидаги ижтимоий тузилма маконида ва жисмоний минтақавий маконда ҳам фарқланади.
Ушбу фаолиятда нимага эришиш муҳим? Шундай қилиб, мустақиллик ва тадбиркорлик эркинлигини давлат томонидан қўллаб-қувватлаш билан мамлакатни ҳар томонлама ва самарали иқтисодий ривожлантириш амалга оширилади. Бу шунчаки кўрсатма эмас, балки давлат бошқарувининг мотивацион усулларидан фойдаланганда мумкин.
Энди Путин иқтисодиётнинг бошқа тармоқ тузилмаси деградацияси фонида мамлакатимизда хом ашё саноатини саратон ўсмаси шаклида ўсди. Инновацион, илм-фанни талаб қиладиган тармоқлар, якуний йиғилишнинг тармоқлари – активлар рентабеллиги бўйича энг юқори самарадорлик – ривожланмаган, ривожланмаган, аммо турғун. Бундай мамлакат ёқилғи қуйиш шохобчаси!
Мамлакатга керак бўлган ЯИМ спектрини қандай тиклаш мумкин? Ёқилғи қуйиш шохобчасида солиқ ставкасини ошириш ва бошқа соҳаларда камайтириш керак. Бундан ташқари, давлат ва иқтисодий тузилмалар ўртасидаги солиқ муносабатлари ёрдамчи сиёсатга ҳам эга, бу эса салбий солиқ ставкасини англатади.
Иқтисодиётнинг жадал ривожланиши зарур бўлган соҳаларда капитал ва бюджет ҳукумат буюртмалари шаклида йўналтирилиши керак. Бу қайси соҳалар? Бугунги кунда бу янги материаллар, кимёвий технологиялар, электроника ва бошқалар.
Бундан ташқари, керак бўлган нарса, Путиннинг сўнгги Мурожаатида ваъда қилган қарз эмас – бу унинг бўйнидаги яна бир кредит айланаси, лекин, биринчи навбатда, тўла-тўкис давлат субсидиялари ва бу аслида физикадаги салбий солиқ ставкаси.
Иккинчидан, ушбу қарор давлат-хусусий шериклигига кириши мумкин бўлган хусусий капитални рағбатлантиради. Путинизм давлат-хусусий шериклигини айлантирган нарса бу эмас: йўл четидаги информаторлар пуллик йўллар ва транспорт камераларига айланди ва тамом.
Давлат-хусусий шериклиги ҳақиқатга айланади, хусусий капитал ушбу соҳаларга киради, чунки давлат ўз инвестициялари билан унга барқарорлик ва рентабеллик ва инвестицияларнинг қайтарилишини кафолатлайди. Мана нима қилиш керак.
Бизда ушбу мавзу бўйича бутун ривожланиш мавжуд: «Россия давлат бошқарувида мотивация воситаларини тиклаш». Шунинг учун, «сабзи ва таёқ», таёқ – бу солиқлар, улар капитал оқиши афзалроқ бўлган жойда камроқ бўлади, ва сабзи – бу субсидиялар ва имтиёзлар.
Ушбу воситалардан иқтисодиётнинг тармоқ тузилишини тузатиш учун фойдаланамиз. Ва Путиннинг Россиясида 20 йил кетма-кет улар тармоқ таркибий ислоҳотлари зарурлигини эълон қилишмоқда, аммо бу оғзаки шаманизмдан ташқари улар мутлақо ҳеч нарса қилмайди. Шунинг учун ЯИМ спектри миллий иқтисодиётнинг паст даражадаги, самарасиз турига яқинлашмоқда. Буни албатта ўзгартириш керак!
Ва режалаштирилган – зарарли корхоналар ҳақида. Аммо бюджет ҳисобига яшайдиган Путиннинг давлат органлари улар одатдагидек режалаштирилганидек фойдасиз эмасми? Улар бошқарув маҳсулотини ишлаб чиқарадилар, аммо улар фойдали эмас. Ва тиббиёт муассасалари ҳақида нима дейиш мумкин? Мактаблар, университетлар, илмий-тадқиқот корхоналари ва ташкилотлари? Булар бюджет корхоналари, уларни хафа қилишнинг ҳожати йўқ, уларни режалаштирилган-фойдасиз деб аташади. Улар фойда келтирмаслиги керак. Путинизм газ нархида иқтисод қилган ташқи сиёсат ҳақида нима дейиш мумкин? Улар Украинани йўқотишди, Белоруссияни деярли йўқотишди, барча иттифоқчиларни тарқатишди!
Uzbek