«Марказий ва Жанубий Осиё: минтақавий ўзаро боғлиқлик. Таҳдидлар ва имкониятлар» юқори даражадаги халқаро конференцияси доирасида ўтказилган «C5+1» мулоқот формати йиғилиши якунлари бўйича Қўшма баёнот қабул қилинди.
Эслатиб ўтамиз, Тошкент учрашувида Марказий Осиё давлатлари делегацияларига Қозоғистон Бош вазирининг ўринбосари Мухтор Тлеуберди, Тожикистон ташқи ишлар вазири Сирожиддин Муҳриддин, Вазирлар Маҳкамаси раисининг ўринбосари-Туркманистон ташқи ишлар вазири Рашид Мередов, Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Абдулазиз Комилов ва Қирғизистон ташқи ишлар вазирининг биринчи ўринбосари Нуран Ниязалиев бошчилик қилди.
Америка АҚШ Президентининг ички хавфсизлик бўйича маслаҳатчиси Элизабет Шервуд-Рэндалл томонидан тақдим этилди.
Ҳужжат муқаддимасида «Ушбу Қўшма баёнот матни 2021 йил 15-16 июль кунлари Тошкентда бўлиб ўтган «Марказий ва Жанубий Осиё: минтақавий ўзаро боғлиқлик. Таҳдидлар ва имкониятлар» юқори даражадаги халқаро конференцияси муносабати билан Қозоғистон Республикаси, Қирғизистон Республикаси, Тожикистон Республикаси, Туркманистон Республикаси, Ўзбекистон Республикаси ва Америка Қўшма Штатлари ҳукуматлари томонидан маъқулланди”, дея қайд этилган.
Қуйида мазкур қўшма баёнотнинг матни келтирилган:
“C5 + 1 делегациялари – Қозоғистон Республикаси, Қирғизистон Республикаси, Тожикистон Республикаси, Туркманистон, Ўзбекистон Республикаси ва Америка Қўшма Штатлари -“ Марказий ва Жанубий Осиё: минтақавий боғлиқлик. 2021 йил 15-16 июль кунлари Тошкентда бўлиб ўтган чақириқлар ва имкониятлар.
C5 + 1 мамлакатлари минтақавий дипломатик платформамиз орқали алоқаларни кенгайтиришга ва савдо, транспорт ва энергетика алоқалари орқали Марказий ва Жанубий Осиёнинг ўзаро боғлиқлигини мустаҳкамлаш имкониятларини излашга содиқ эканликларини тасдиқлайдилар.
C5 + 1 алоқанинг кенгайиши Марказий Осиёда фаровонлик ва хавфсизликни таъминлашга қаратилган умумий мақсадга хизмат қилишини тушунади. Марказий Осиёда иқтисодий ўсиш ва Жанубий Осиё иқтисодиёти билан яқин алоқалар тўғрисида истиқболли ғоялар, шунингдек, минтақада хавфсизлик ва барқарорликни мустаҳкамлаш, шу жумладан Афғонистондаги тинчлик музокаралари орқали C5 + 1-нинг садоқатини кучайтиришга ёрдам беради.
C5 + 1 уланишда илгари эришилган қўшма тараққиётни ривожлантиришга интилади, жумладан:
— Марказий Осиёда инфратузилма ва транзит салоҳиятини, шу жумладан инвестиция лойиҳаларини амалга ошириш орқали модернизация қилиш;
— трансчегаравий ишбилармонлик алоқаларини ва одамлар алмашинувини қўллаб-қувватлаш бўйича минтақавий ҳамкорликни кенгайтиришга кўмаклашиш;
— энергетика соҳасининг уланиши ва унумдорлигини ошириш, шу жумладан қайта тикланадиган энергия манбаларини кенгайтириш ва самарали интеграциялаш;
— Иқлим ўзгаришига мослашиш, ҳаво сифати ва сув соҳасидаги ҳамкорлик бўйича мақсадларга эришиш ва уларни кучайтириш ва иқлим ўзгариши таъсирига энг заиф бўлганларни ҳимоя қилиш;
— инсон ҳуқуқлари ва эркинликларини ҳимоя қилиш;
— умумбашарий инсоний қадриятларга ва Жанубий ва Марказий Осиё халқларининг тарихий, маданий, цивилизацион ва маънавий ўзига хослигига асосланган қонун устуворлиги ва яхши бошқарувни мустаҳкамлашда давом этиш;
— маданий-гуманитар алоқаларни тиклаш ва аҳолининг минтақанинг барқарор иқтисодий ривожланишини таъминлаш бўйича барча саъй-ҳаракатларга ҳар томонлама жалб қилинишига кўмаклашиш;
— Жанубий ва Марказий Осиё, шу жумладан Афғонистон орқали савдо, транспорт ва алоқа алоқаларига кўмаклашиш;
— Афғонистонни тинч йўл билан ҳал қилиш учун қулай ва фаровон муҳитни яратиш, шу жумладан барча томонларга қуйидагиларни эслатиш: сиёсий келишув бўйича мазмунли музокараларнинг долзарблиги; адолатли ва барқарор тинчликнинг ягона йўли музокаралар олиб борилган сиёсий келишув орқали, инклюзив сиёсий тизимга ва барча афғонларнинг асосий ҳуқуқларини ҳурмат қилишга олиб келади; Афғонистонда янги ҳукуматнинг мажбурий равишда ўрнатилишини қўллаб-қувватламаслик; Афғонистон ҳудудидан террорчилар ва учинчи шахслар томонидан C5 + 1 давлатларига ёки бошқа давлатларга таҳдид қилиш ёки уларга ҳужум қилиш учун фойдаланишга қатъий йўл қўйилмаслиги;
— хавфсизлик, энергетика, иқтисодиёт, савдо, маданият ва бошқа соҳаларда Афғонистон билан ҳамкорликни ривожлантириш;
— минтақавий хавфсизлик, фаровонлик ва барқарорликка таҳдид ва таҳдидларга қарши курашишда ҳамкорлик қилиш».
Uzbek