Дубай амири ва Бирлашган Араб Амирликларининг бош вазири Шайх Муҳаммад ал Мактумнинг олти хотинларидан бири бўлган Ҳайя бинти ал-Ҳусайн БААдан қочиб кетди, дея хабар бермоқда ВВС рус хизмати.
ВВС маълумотига кўра, малика ўз ҳаёти хавф остидалиги учун Бирлашган Араб Амирликларини тарк этган ва ҳозирда у Лондонда яшамоқда.
Дубай маъмурияти малика Ҳайянинг ҳозирги жойи ҳақидаги хабарларни расман изоҳламади. Сешанба куни, маликанинг 69 ёшли турмуш ўртоғи Шайх Муҳаммад, ўзининг расмий Инстаграм саҳифасида лирик қаҳрамон тилидан ёзилган номаълум аёл хиёнати ҳақида шеърни чоп этган.
Малика Ҳайя ким ва у нима учун қочишга қарор қилди?
Шайхнинг хотини, шоҳнинг синглиси 45 ёшли Ҳойя бинт ал-Ҳусайн Иорданиянинг аввалги қироли Хусайн Ибн Талал (1935-1999) ва қиролича Алия ал-Ҳусайнларнинг қизи бўлиб, у ҳозирги Иордания қироли Абдуллоҳ II нинг синглиси ҳисобланади.
У Иорданияда туғилган, Британияда ўқиган, дастлаб Бадминтон Қизлар учун мактабида ва Браенстон мактабида таҳсил олган, кейин Оксфорд Университетининг Сент Ҳилдаги коллежида бакалавр даражасини олди.
2004 йилда у Бирлашган Араб Амирликлари вице-президенти ва Бош вазири, Дубай амири Шайх Муҳаммад ибн Рашид ал-Мактумнинг олтинчи, энг кичик хотини бўлди. 2007 йилда эр-хотин қизлик бўлишди, 2012 йилда эса ўғил фарзандлик бўлишди.
Малика Ҳайя ҳозир қаерда?
Ҳайя Бинти ал-Ҳусайн 2019 йил февраль ойидан бери Бирлашган Араб Амирликларида бўлиб ўтадиган расмий тадбирларда қатнашмаган. Маликанинг расмий Фаcебоок ва Инстаграм саҳифаларида чоп этилган сўнгги нашрлар 7 февралга тўғри келади.
Бундан аввал Буюк Британиядаги журналлар Малика Ҳайянинг Бирлашган Араб Амирликларидан 11 ёшли қизи ва 7 яшар ўғли билан Германияга қочиб кетганини хабар қилди. У ердан у сиёсий бошпана сўраган. Германия ҳукумати бу хабарни тасдиқламади. The Sun газетасига кўра, малика ўзи билан катта миқдорда пул олиб олган – тахминан 39 миллион доллар.
Би-би-си манбаларига кўра, малика ҳозир Лондонда, 107 миллион долларлик уйда яшамоқда ва Лондон Олий суди учун судга даъво аризаси тайёрлаяпти. Эҳтимол, у ажрашишни талаб қилади.
Нега у қочиб кетган?
Бирлашган Араб Амирликлари бошқа Араб давлатларидан кўра кўпроқ демократик режимга эга бўлган давлат эканлигини ҳисобга олсак, Малика Ҳайя бинт ал-Ҳусайннинг 11 ёшли қизи ва етти яшар ўғли билан қочиши жуда ғалати воқеа.
Ҳайя бинти ал-Ҳусайн Бирлашган Араб Амирликлари қочишига ва ажрим талаб қилишига сабаб нима?
Маликанинг ишончли манбаларига кўра, яқинда унга, эрининг қизи, ўтган йили февралда мамлакатдан қочишга уринган Латифа бинти Муҳаммад ибн Рашид ал-Мактум Дубайга қайтиши ҳақидаги ҳавотирли тафсилотлар маълум бўлган.
33 ёшли малика Латифа, Дубай ҳукмдори Шайх Муҳаммад ибн Рашид Ал Мактум ва Жазоирлик малика Хурия Аҳмад ал-Маашнинг қизи.
Малика Латифа Бирлашган Араб Амирликларидан қочгандан кейин видеомурожаат эълон қилган. Видеода у отасини унга, синглиси Шамсга ва бошқа қариндошларига нисбатан ёмон муносабатда бўлганликда айблайди. У шунингдек, 16 ёшида биринчи марта қочишга урингандан кейин, уч кунлик қамоққа олиниб, калтаклашганини, қоронғи хонада узоқ вақт сақлангани ҳақида гапирган.
Малика Латифани қочишга уриниши
2018 йил февралида малика Латифа ўзининг дўсти Финляндия фуқароси ва Бирлашган Араб Амирликларидан қочиб кетган собиқ француз ҳарбий разведка ҳизматчиси ёрдамида қочишга уринган. Бу уч киши Уммондан «Ностромо» яхтасида Ҳиндистонга йўл олади, аммо Ҳиндистоннинг Гоа шаҳридан 80 километр узоқликда яхта қуролланган кишилар томонидан қўлга олинади. Малика, бахтга қарши қарши, Дубайга қайтиб келади ва узоқ вақт давомида унинг тақдири ва қаердалиги ҳақида ҳеч нарса маълум бўлмайди.
Қиролликдан қочишга уринишдан ва ватанига қайтиб борганидан сўнг, сентябрь ойида Amnesty International инсон ҳуқуқлари ташкилоти БАА ҳукуматидан малика қаердалиги ҳақида маълумот беришни сўраган. Ҳуқуқ ҳимоячилари Ҳиндистон ҳукуматидан мамлакатдаги хавфсизлик кучлари ва «Ностромо»ни қўлга олишда иштирок этган мансабдор шахсларнинг ролини текширишни талаб қилдилар.
Ушбу талабларга жавобан, 2018 йилнинг декабрида Бирлашган Араб Амирликлари малика Латифанинг Ирландия собиқ президенти Мери Робинсон билан тушган суратини чоп этди. Кейинчалик, Би-би-си билан суҳбатда, Робинсон малика Латифани ақлдан озганлигини айтади.
Қизиғи шундаки, Латифа билан Робинсоннинг учрашувнинг ташаббускори Малика Ҳайя эди.
Би-би-сининг хабар беришича, Мери Робинсон билан учрашувдан кўп вақт ўтгач, малика Ҳайя малика Латифанинг қайтиши билан боғлиқ баъзи даҳшатли тафсилотларни билиб олган. Шунинг учун у турмуш ўртоғининг қариндошлари ва оила аъзоларидан душманлик ва босимга дуч келди.
Шу пайтдан эътиборан малика Ҳайя БААда ўзини хавфсиз ҳис қилмаган ва ҳаёти борасида ташвишга тушган.
Бирлашган Араб Амирликларининг Лондондаги элчихонаси малика Ҳайянинг қочиши ҳақидаги маълумотни изоҳлашдан бош тортиб, уни икки кишининг «шахсий иши» деб атайди.
Дипломатик муаммолар борми?
Бу воқеанинг халқаро жиҳати бор. Малика Ҳайя Оксфордда ўқиган ва Британияда қолишга тайёр.
Агар унинг турмуш ўртоғи Дубайга қайтишини талаб қилса, бу Бирлашган Араб Амирликлари билан яқин алоқада бўлган Британия учун бош оғриғига айланиши мумкин. Ҳозирги кунда Амирликларда 100 мингдан ортиқ инглиз фуқаролари яшайди.
Бу ҳолат Иордания учун ҳам муаммо яратиши мумкин. Малика Ҳайя ҳозирги Қирол Абдуллоҳ II нинг синглиси.
Бирлашган Араб Амирликларида ишлаб топилган пулларни ватанларига юборадиган 250 мингга яқин Иордания фуқаролари бор. Лекин Иордания подшоҳнинг синглисини ҳимоя қилиш учун Бирлашган Араб Амирликлари билан зиддиятга бориши мумкинлигини тасаввур қилиш қийин.
Uzbek