2014 йилнинг Рамазон ойида Абу Бакр Бағдодий «ас-Самаррий ал-Қурайший» ўзини «халифа» деб эълон қилди. (Аслида ўзи бунга ҳали эрта деб ҳисобларди-ю, атрофидаги «ўта жонкуяр фанат»лар «агар хилофатни эълон қилмасангиз, бошқа эълон қиладиган одамни топиб, сизни четлаштириб юборамиз «, деган ультиматум қўйишгандан кейингина таклифни қилишга мажбур бўлди ҳисоб.)
ИШИД нинг эришган ҳарбий-разведка натижалари қаторида, унинг етакчилари ҳам дунё махсус хизматларини қаттиқ қизиқтирди. Одатдагидек, Бағдодийнинг шахсини яқиндан ўрганиш бўйича махсус аналитиклар жалб қилинди. АҚШлик мутахассисларга бу осонроқ эди, чунки Бағдодий бир пайтлар Ироқдаги қамоқхонада америкалик ҳарбийлар назорати остида «ўтирган» эди.
Унинг шахсини ўрганиш жараёнида бир нарса ажабланарли эди. Бағдодий на интеллект жиҳатидан, на жисмонан, на етакчилик харизмаси бўйича, на ҳарбий иқтидор тарафдан – ИШИД даги аксар етакчилардан ортиқ эмасди.
Ҳар томонлама ўртача бир шахс бўлгани ҳолда айнан унинг етакчи қилиб тайинланиши ғалати, ғайриоддий ҳол эди. Лекин, у билан бирга қамоқда ўтирган шахслар тергов қилинганда барчалари бир овоздан Бағдодийнинг битта хусусиятини таъкидлашди. Бу – ундаги компромисс топа олиш маҳорати эди. Қамоқдаги махбуслар орасида тез-тез жанжаллар, чигал зиддиятлар юз бериши одатий ҳол. (Бўлиб ҳам, аксар махбуслар жанговар харакатларда, партизан урушида қатнашган, “инсургент” деб номланган шахслар бўлган.)
Шундай пайтларда Бағдодий ҳамма томонларни озми-кўпми қаноатлантирадиган ечим таклиф қилиб, деярли «балогардон қози»дек эътиборда бўлган экан. Айнан компромисс топиш хусусияти ИШИДда турли-туман ўта диаметрал қарашдаги одамларни бир бошлиқ остига йиғиш имконини бергани барча таҳлилчилар томонидан тан олинди.
ИШИДда ўта радикал такфирчилар ҳам, Нақшбандия тариқати тарафдори бўлган жанговар сўфийлари ҳам, Ироқдаги мўътадил сунний қабилалар ҳам, Саддамнинг ҳарбий ва разведка бўйича собиқ зобитлари ҳам – бир мақсад йўлида харакат қила олиши ўта ғалати ва имконсиздек кўринади. Лекин компромисс топиш орқали, ҳатто террористик жамоага ҳам бир жиҳатдан ютуқларга эриша олиши маълум бўлди.
* * * *
«Кремний водийси»нинг динозаврларидан бўлган «Sequoia International» даги инвесторлар Google га ўнлаб миллион доллар пул тикишган пайтлар эди.
Google асосчилари ҳисобланган дастурчилар Сергей Брин ва Ларри Пейж, ҳали бу қидирув тизимидан қандай пул қилишни ҳам билмас эдилар. Келишув бўйича «Sequoia International» дагилар Googleга ўзларининг одамини СЕО қилиб тайинлашлари керак эди. Лекин кимни қўйиш мураккаб масала эди. Сабаби, Сергей ва Ларри ўзларининг ёш компанияларини кўз қорачиғидек кўришарди, ўзларининг бизнес шиорларига ўта содиқ эдилар. Ўзлари ҳам ўта замонавий ёшлар сифатида инновацион, дадил ғоялар билан динамик корпорацияга асос солишга интилар эдилар.
«Кремний водийси»даги СЕОликка ярайдиган тажрибали шахслар эса аксар консерватив, ёши бир жойга борган, кескин бизнес харакатларни ёқтирмайдиган, монетизация олдида бизнес истаганча эгилиб-букилиши тарафдори бўлган одамлар эди. Битта имиллаган амаки ёки чолни иккита серғайрат ёш тадбиркорга шерик қилиб қўйилса, компания узоққа бормаслиги аниқ эди.
Инвесторлар узоқ изланиб, ахийри идеал номзод топишди – Эрик Шмидт. У ўрта ёшдаги «амаки» бўлсаям, ёшларча ғайрат ва характер соҳиби эди. Унда ҳам техник устунликни пулга айлантириш бўйича тажрибаси бор бўлиб, ҳам Сергей-Ларри тандемининг қадрият-қоидаларини нафақат хурмат қиларди, балки ўзи ҳам уларга яқин қарашларда эди.
Бир неча йиллардан кейин Google дунёнинг барча рекордларини уриб ташлаб, №1 га айланганда, Эрик Шмидт мисолида инвесторларнинг бизнес компромисс топа олиш маҳорати қанчалик муҳим иш бўлганлиги яққол намоён бўлди. » Sequoia » Googleга тиккан ўн миллион долларини ўнлаб миллиард доллар қилиб қайтариб ола билди. Шмидтсиз Google хозирги Google даражасида бўла олмаслигини кўпчилик бугун тан олади.
* * * *
Бугунги зиддиятларга, «шахсий фикрлар»га тўлган дунёда ўрта ечимни топа олаётган, компромисс маҳоратига эга одамлар муваффақият қозонади, рақобатда ютиб чиқади. Бу билан энг бузғунчи ғояларни ҳам самарали амалга ошириш мумкин, энг самарали ижобий ўзгаришларни ҳам амалга ошириш мумкин.
Ҳа, айтганча, «ҳар ҳолда мен ўзимча ҳақман, тупурдим компромиссга», дея ўзига юқори баҳо бериш, ўзини уддабурондай ҳис қилиб, аслида итнинг кейинги оёғи бўлиб юриш ҳам мумкин.
Uzbek