6 август куни Турк лирасининг қиймати янада тушиб кетди. Ҳозирда лира қулашда давом этар экан ва инфлация ошиб борар экан Туркия иқтисодиётининг келажаги қандай бўлиши мавҳумлигича қолмоқда.
Коронавирус пандемияси туфайли ташқи инвестиция ва сайёҳларнинг йўқлигидан азият чекаётган Туркия фуқаролари иқтисодий турғунликни бошдан ўтказишмоқда. Июлда бир АҚШ доллари 6.80 турк лирасига тўғри келган бўлса, лира икки ҳафта ичида ўзининг энг қадрсиз ҳолига келди ва августнинг биринчи ҳафтасида 1 АҚШ доллари 7.20 лирага баҳоланди.
Иқтисодчи Мустафо Сонмезнинг сўзларига кўра, ушбу иқтисодий турғунлик дастлаб 2018 йилда бошланган. Ўшанда мамлакатнинг иқтисодий ўсиши Сонмезнинг башоратидан камроқ бўлганди. Кейин эса коронавирус пандемияси бошланди ва Туркия иқтисодиётининг энг катта қисмларидан бири бўлга туризм соҳаси тўхтаб қолди.
“Ҳукуматнинг Марказий банкида етарлича валюта мавжуд эмас. Чунки, Туркиянинг экспорти ва туризми пандемия даврида кескин пасайди” дейди Сонмез.
Сонмезнинг айтишича, Марказий банкда маблағнинг етишмаслиги инвесторларнинг Туркияга келишдан қайтараётган асосий омилдир. Чунки, бундай ҳолатда инвесторлар сарфлаган пулларини қайтариб ололмаслиги, фойда кўрмаслиги мумкин.
Туркиядаги кўплаб одамларнинг ойлик маошлари инфлация даражасидан паст. Шунинг учун одамлар харидларни камайтиришмоқда ва иқтисодиётдаги пул айланмаси камаймоқда.
“Нархлар ошиб бормоқда. Бунга сабаб кўплаб маҳсулотларнинг четдан олиб келинишидир. Шунинг учун лира қадрсизланиши истеъмолчилар учун инфляция сифатида келади” дейди Сонмез.
“Мен хавотирланаётганим йўқ. Вазият барибир ёмонлашади. Туркия иқтисодиёти аллақачон секинлашишни бошлаган. Коронавирус бу жараённи тезлаштирди холос. Биз яқин орада Сурия ва Ливияга ўхшаб қоламиз ва тирик қолиш учун нима қилиш керак бўлса барини қиламиз” дейди туркиялик талаба Фотиҳ Пишкин ўз давлатини Яқин Шарқдаги уруш бўлаётган мамлакатлар даражасига тушиб қолишини тахмин қилар экан.
Ушбу қўрқувларга қарамай Марказий Банк бошлиғи Мурат Уйсал шунга ишонч билдиряптики, мамлакатдаги йилнинг биринчи ярмидаги камчиликларга қарамай иккинчи ярим йилликда коронавируснинг иккинчи тўлқини юз берса ҳам ҳолат яхшиланади.
“Глобал иқтисодиётдаги мавҳумликларни инобатга олсак ҳам коронавируснинг иккинчи тўлқини биринчисичалик иқтисодиётни чекламайди” деган Уйсел.
Uzbek