Қандай қилиб ҳамма билан жанжаллашиш ва Хитой билан ёлғиз қолиш мумкин.

0
1146
Фото:( ТАСС)

Дунёда ҳам, Россияда ҳам кўпчилик бу бурилишни қайтарилмас деб қабул қилишди. Россиянинг цивилизация ривожланишининг асосий йўлига қайтишини эълон қилган пайтгача мисли кўрилмаган халқаро ишонч ва хайрхоҳлик кредити берилди. Кредит мамлакатни дунёдаги энг йирик демократик давлатларнинг норасмий клуби бўлган Г7 га қўшилишни таъминлади; халқаро ҳамжамият томонидан унинг МДҲдаги етакчи ролини амалда тан олиш; 1993 йил кузида Россия ҳокимиятининг икки тармоғи ўртасидаги зиддиятни куч билан ҳал қилиш ва 1994 йилда бошланган Чеченистонни тинчлантириш бўйича операцияни хайрхоҳлик билан «тушуниш»; 1996 йилги президентлик сайловларининг бехабар натижаларини тан олиш ва 1999 йил ёзида аҳмоқона «Пристинага ҳужум» каби баъзи ташқи сиёсий ҳийла-найрангларни бепарволик билан қабул қилиш имконияти яратилди.Ва кейин, нефт нархининг кескин сакрашидан сўнг, Россия «голланд касаллиги» нинг ўзига хос сиёсий версиясини олди: кеча қашшоқ мамлакат кутилмаганда, аслида, олинмаган петродоллар ва улар билан ўзига хос «буюклик» га бўлган ишончни қозонди.

Деярли классик Веймар синдроми билан бирлашганда, бу Россияни тезда «эски эскирган» реваншизмга олиб келди. Унинг биринчи аломатлари 2003 йилда Грузияда ва 2004 йилда Украинада қонсиз «рангли» инқилобларнинг олдини олишга уринишларда, 2006 йилда Россия ҳукумати томонидан уюштирилган грузинлар учун уятли «ов» да ва шу қадар бемаъни нарсада намоён бўлди. 2007 йилда Мюнхенда Президент Путиннинг асосий нутқи бўлиб, у ўзининг дунёдаги янги-янги қарашларини деярли очиқчасига намойиш этди. 2008 йилда Россия сўзлардан амалларга ўтиб, «Грузияни тинчликка мажбурлаш» ни бошлади. Бир неча сабабларга кўра халқаро ҳуқуқ ва ахлоқ нуқтаи назаридан ўта шубҳали ушбу ҳарбий операция Россия билан узоқлашди.

Грузия билан эълон қилинмаган уруш қисқа муддатли бўлиб, у президентининг ағдарилиши билан тугамади, гарчи унинг россиялик ҳамкасби бунга таҳдид қилса ҳам. Бундан ташқари, Грузия ҳудудининг бир қисмини – Абхазия ва Жанубий Осетияни – у эрда яшовчи этник озчиликларни ҳимоя қилиш баҳонасида тортиб олиниши, расмий равишда уларнинг қўшиб олинишига олиб келмади ва шунинг учун НАТОнинг Косоводаги операциясига ўхшашлиги бор эди. Дарҳақиқат, бирон бир ўхшашликнинг изи йўқ эди: аслида Абхазия ва Жанубий Осетия устидан протекторат тузиб, Россия ғаразли императорлик мақсадларида ҳаракат қилди, НАТО аъзолари эса косоварларни асосан соф инсонпарварлик сабаблари билан генотсиддан қутқардилар.

Россия 90-йилларнинг бошларида олган ишонч кредити ҳали тугамаган. Бошқа томондан, Россия ўзининг «Грузия» саргузаштига Евроатлантиканинг қаршилик кўрсатмаслигидан илҳомланиб, Қримни эгаллаб олиб, Донбассда уруш очиб, Украина билан зиддиятга киришганида, Ғарбпарастларнинг сабр-тоқати пасайиб кетди.Россия Катта Саккизликдан чиқариб юборилди, байроқлар билан санкциялар билан қўлланилди ва очиқчасига чет эл сифатида муомала қила бошлади.

Бунга жавобан, «хафа бўлган» Россия, худди ёмон Совет даври сингари, ўзининг оқ, кулранг ва қора тарғиботини Украинага ҳамда «душман» Ғарбга қаратди. У ҳуқуқбузарларга нисбатан жавоб чораларини жорий қилди. Ва энди у ядровий ракеталарни қуроллантириш пойгаси ва Қўшма Штатлар билан геосиёсий рақобатга киришмоқда.

Россиянинг ташқи сиёсий саргузаштларининг оралиқ натижаси ачинарли: мамлакат ичида ҳарбий-ватанпарварлик истерияси авж олмоқда, Ғарб билан муносабатлар қарама-қаршиликдан зерикарли адоватга қадар, энг йирик постсовет давлати бўлган Украина узоқ вақтдан бери йўқолган, Грузия билан дипломатик алоқалар узилди, қолган барча постсовет давлатлари, типологияси жиҳатидан Россияга ўхшаш бўлса ҳам, улар аста-секин ён томондан ҳимоя излайдилар. МДҲ лойиҳаси аслида якунланди.

Бугунги Россияда қудратли ва таъсирчан душманлар, ҳаттоки ёмон ниятли одамлар етарли, аммо дўстлар ва иттифоқчилар деярли йўқ. Қолдиқлар асосида тўпланган дунёдан ташқарида бўлганлар орасида фақат ишончли вазиятли шериклар ва шубҳали мижозлар мавжуд. Бундай вазиятда, очиғини айтганда, чекланган шароитда, Россияда Хитойдан бошқа ҳеч ким мурожаат қила олмади. Аммо Хитойга Россия каби «иттифоқчи» керакми?
Maнбa: 

Матнда хатоликни кўрсангиз, уни белгилаб Ctrl+Enter ни босинг.

Фикр матни

Илтимос, изоҳингизни киритинг!
Илтимос, исмингизни бу ерга киритинг