Ҳукуматлараро келишувларга мувофиқ Белоруссия ўз нефть маҳсулотларини экспортини Ленинград вилоятидаги Россия портларига йўналтиришни бошлаганига қарамай, май ойининг биринчи ўн кунлигида Минск Россия нефтини нархини ошириш бўйича бир томонлама қарорлар қабул қилди. Лойиҳа нафақат бошқа мамлакатлардан нефть импорти, балки унинг Европа Иттифоқи минтақасига транзити учун ҳам иқтисодий жиҳатдан рағбатлантирилди.
Шундай қилиб, Минскнинг «кўпвекторли» сиёсий ва иқтисодий стратегияси янги босқичга ўтмоқда. Яна шуни таъкидлаш керакки, Минск бир неча йилдан буён қувурларни етказиб бериш тарифларини фақат Россия нефтини йўналиши бўйича оширмоқда.
Белоруссия Республикаси Монополияни тартибга солиш ва савдо вазирлиги май ойида Россия нефтини қувур билан қуйиш нархларини камида 10 фоизга оширди. Шу жумладан, Шимолий Белорусиянинг Новополотскдаги нефть-кимё мажмуаси НК га етказиб бериладиган бўлди.
Расмий равишда, Белоруссия Республикаси Монополияни тартибга солиш ва савдо вазирлиги ўз қарорини «Гомелтранснефт Дружба нефть магистраль қувурларининг айрим участкаларида техник ишларни бажариш зарурати билан» изоҳлайди. Аммо гап мамлакат жануби-шарқидаги: Гомел Горки 210 км узунликдаги ва унчалик узоқ бўлмаган хориждан нефть транзити ҳажмини кўпайтиришга мўлжалланган қувур линияси артериясини қуриш учун қўшимча молиялаштириш ҳақида кетаётганига ўхшайди.
Бу қувур линияси ўтган йилнинг октябрь ойидан бери қуриб келинмоқда ва 2024 йил бошига қадар фойдаланишга топширилиши керак. Бу Унеча – Полотск ва Унеча – Мозир – Адамово ва Мозир ва Новополотск нефтни қайта ишлаш заводлари ўртасида хом ашёни қуйиш, уни Болтиқ портларидан Полша ва Қора денгиз орқали Новополотск нефтни қайта ишлаш заводига етказиб бериш имконини беради.
Нефтегаз.РУ нефть-газ агентлиги хабарига кўра 2020 йил центябр ойида, яъни Гомел-Горки артерияси қурилиши бошланиши арафасида, Гомелтранснефт Дружба Полша оператори билан келишиб олди.
Яқин йилларда, узоқ хориж хомашёсининг Полша орқали транзити ҳам режалаштирилган.
Транзит харажатларини ҳисобга олган ҳолда ушбу таъминотнинг ҳақиқий нархи Россия Федерациясидан камида учдан бир қисмича юқори бўлиб, бу Беларусия йиллик нефть истеъмолининг камида 90 фоизини таъминлайди. Аммо Минск бундай импортнинг янада ўсишига эътибор қаратган кўринади.
Масалан, Озарбайжоннинг Белоруссиядаги элчихонаси маълумотларига кўра, шу йилнинг апрелида, Озарбайжонга етказиб берилиш миқдори бу йил 1 миллион тоннани ташкил этади, бу 2020 йилда 800 минг тоннани ташкил этган. Саудия, Нигерия, Норвегия хомашёси импортига келсак, улар йилига камида 160-170 минг тоннани ташкил этади.
Бир сўз билан айтганда, ушбу етказиб беришлар Россиянинг нархлари жиҳатидан рақобатбардош эмаслигига қарамай, Минск нефть сиёсати соҳасида ўзига хос кўп векторли экспорт намойиш этишда давом этмоқда.
Ҳатто узоқ хорижга хомашё импорти учун якуний харажатлар қанча кўп бўлса ҳам, Белоруссия нефть маҳсулотлари ва нефть-кимё маҳсулотлари учун якуний нархлар шунча юқори бўлади. Ушбу товарлар – ҳозирги кунга қадар Белоруссия йиллик экспорти қийматининг камида учдан бир қисмини ташкил этади.
Uzbek