Эрон ва Саудия Арабистони ўртасида минтақавий хавфсизлик бўйича тўғридан-тўғри музокараларнинг навбатдаги йиғилиши Уммонда бўлиб ўтиши мумкин.
Маскатда норасмий даражада улар ташқи ишлар вазири Файсал бин Фархон яқинда Султонликка ташриф буюрганидан кейин улар бундай учрашувга тайёргарлик кўрилишини эълон қилишди.
Уммон Яман билан чегарадош, у ерда қуролли тўқнашувлар тақдири Ар-Риёдни ташвишга солмоқда ва Эрон билан савдосининг асосий мавзуларидан бири, гўёки ҳусий исёнчиларининг ҳомийси.
Уммон Саудия Арабистони ва Эрон ўртасида тўғридан-тўғри музокараларнинг навбатдаги турини ўтказишга тайёрланмоқда, деб хабар беради Араб ҳафталик манбалари. Уларнинг сўзларига кўра, ушбу мавзу яқинда шаҳзода Файсал султонлигига ташрифи давомида муҳокама қилинган.
Аниқлик киритилишича, Саудия вазири Султон Хаитам бин Тариқга қирол Салмоннинг «икки мамлакат ўртасидаги муносабатлар ва уларни мустаҳкамлаш истиқболлари» билан боғлиқ оғзаки хабарини етказган.
Маскат, Араб ҳафталиги суҳбатдошларининг фикрига кўра, Арабистон ярим оролидаги қўшниларнинг қўллаб-қувватлаши мамлакатни иқтисодий инқироздан халос этишда ҳал қилувчи рол ўйнаши мумкин. Бундан ташқари, Уммон икки томонлама муносабатлардаги муаммолардан халос бўлишни хоҳлайди.
Араб ҳафталиги манбаларига кўра, икки давлат ўртасидаги алоқалар ал-Бурайми минтақаси ва 1954-1959 йиллардаги Уммондаги қуролли тўқнашувлар натижасида юзага келган 1950-йилги ҳудудий зиддиятлар натижасида оғирлашмоқда.
Ямандаги қарама-қаршилик мавзуси, унда «Ансор Аллоҳ» ҳутий ҳаракатини Эрон қўллаб-қувватлайди, деб ишонилади, қўшниларга алоқаларни фаоллаштиришга сабаб бўлади.
Бундан ташқари, Уммон ва Яман умумий қуруқлик чегарасига эга бўлиб, унинг «шаффофлиги» масаласи халқаро дипломатлар ва экспертлар томонидан бир неча бор кўтарилган. 2016 йилда Reuters Уммон орқали ҳутийларга қурол-яроғ етказиб бериш бўйича терговни эълон қилди.
Эрон-Саудия мулоқотининг аввалги раундлари Ироқ ҳудудида ташкил қилинган: мамлакат бош вазири Мустафо ал-Казимий республикани минтақанинг «антагонистик кучлари ўртасидаги кўприкка» айлантиришга қарор қилганини билдирди.
Ироқ аренаси тасодифан танланмаган: бу Ар-Риёд ва Теҳроннинг таъсир объекти. Финанциал Тимес нашрининг ёзишича, Бағдод хавфсизлик аппарати томонидан учрашувлар ўтказган.
Саудия Арабистони делегациясига умумий разведка хизмати раҳбари Холид бин Али ал-Ҳумайдан бошчилик қилди. Теҳрон бу миш-мишларни тасдиқлади. Бироқ, музокаралар қанчалик муваффақиятли ўтаётгани ҳақидаги хабарлар қарама-қарши.
Минтақавий рақибларнинг суҳбати Вена шаҳрида 2015 йилда «ядровий келишув» ни тиклаш бўйича музокараларга қўшимча эмас, аммо у Эронга қарши санкциялар босимини юмшатиш масаласига ҳам тегишлидир.
Қатар портали Middle East Ee манбаларига кўра, Эрон вакиллари Америка тазйиқлари оқибатларини бартараф этишда Саудия томонидан имтиёзлар олишга ҳаракат қилишган.
Музокараларнинг мазмунли қисми билан таниш бўлган манбанинг таъкидлашича, эронликлар, хусусан, саудияликлар Эрон нефтини арзонлаштирилган нархларда сотиб олишга ва уни жаҳон бозорларида қайта сотишга рози бўлишга тайёрми ёки йўқми, қизиқишмоқда. Бундай сценарий Теҳронга эмбаргодан омон қолишга ёрдам беради деб ишонилади.
Бунинг эвазига Саудия Арабистони Яманда барқарор сулҳга эришиш учун Эрондан ҳусий исёнчиларига босим ўтказишни талаб қилди.
Ар-Риёдда тинчликсевар баёнотларга қарамай, «Ансор Аллоҳ» ҳаракати аъзолари ҳали ҳам қироллик ҳудудига ҳужумлар уюштириб, унинг нефтни қайта ишлаш саноатига таҳдид солмоқда.
Ўтган ҳафта ҳутийлар Яманнинг халқаро миқёсда тан олинган ҳукумати билан тинчлик келишувига эришиш имкониятини очиқ тан олдилар, аммо чет эл қўшинлари олиб чиқилиши шарти билан: республикада Саудия Арабистони бошчилигидаги араб давлатлари коалицияси фаолият кўрсатмоқда.
«Бизнинг асосий талабимиз Яманга қарши тажовузни тўхтатиш ва унинг ички ишларига аралашмасликдир», дейилади Ансор Аллоҳ Олий Сиёсий Кенгаши томонидан эълон қилинган баёнотда.
Uzbek