Марказий Осиёда сув ресурслари муаммоси бир неча ўн йиллар давомида кун тартибида эди. Ушбу муаммонинг узоқ эмаслиги, аксинча ҳақиқатан ҳам тобора ёмонлашиб бораётганлигини Орол денгизининг турли йиллардаги сунъий йўлдош тасвирларига қараб осонгина кўриш мумкин.
Бир авлоддан камроқ вақт ичида бу бир марта тўла оқадиган табиий сув ҳавзаси бир неча бор қисқарган.Орол денгизининг қуриши минтақада иқлим ўзгаришига олиб келди ва у континентал бўлиб қолди.
Кучли шамоллар аввалги денгиз тубининг қуриган қисмидан чанг, денгиз тузлари ва кимёвий моддаларни бир неча километр узоқликда олиб юриб, тупроқни заҳарлаб, маҳаллий аҳолида нафас олиш ва бошқа касалликларни келтириб чиқармоқда.
Қолган сувнинг минераллашуви ошгани сабабли унинг бир пайтлар бой бўлган денгиз флораси ва фаунасининг муҳим қисми нобуд бўлди.
Масалан, Марказий Осиёни сув билан мувофиқлаштириш бўйича давлатлараро комиссиясининг Илмий ахборот маркази таъкидлашича, 1960 йилларга қадар Орол денгизи ҳар йили 15-40 минг тонна балиқ тутадиган Марказий Осиёдаги энг йирик балиқчилик сув омбори бўлган.
2005 йилдан сўнг, мониторинг натижаларига кўра, Орол денгизида балиқ қайд этилмаган.
Бироқ, ҳал қилинмаган сув муаммоси нафақат Марказий Осиё экологиясига, балки минтақадаги тинчлик ва барқарорликка ҳам таҳдид солмоқда.
Сув ресурсларининг камайиб бориши, сувга бўлган талабнинг ортиши тобора зиддиятларга ва ҳатто мамлакатлар ўртасида қуролли тўқнашувларга олиб келмоқда.
Бундай можароларнинг энг каттаси шу йилнинг апрель ойи охири-май ойи бошларида юз берган, тахминларга кўра Қирғизистон ва Тожикистон аҳолиси ушбу ГОЛОЛНОЙ сув тақсимлаш пунктидан фойдалана олмаганлиги сабабли ушбу мамлакатларнинг ҳар бири ўзларига тегишли деб билишади.
Кейин қирғиз-тожик чегарасида икки томондан миномётлардан фойдаланилган отишма натижа сида 55 киши ҳалок бўлди ва 300 га яқин одам жароҳат олди, уларнинг аксарияти тинч аҳоли эди. Ўн минглаб аҳоли эвакуация қилинди.
Uzbek