15 апрелда АҚШ Россияга қарши янги санкцияларни жорий этди. 32 киши ва уюшмалар уларнинг таъсирига тушиб қолишди. 14 июндан АҚШ молия институтларига Марказий банк ва Россия Молия вазирлигидан, шунингдек Миллий бойлик фондидан қарздорлик қимматли қоғозларини тўғридан-тўғри сотиб олиш тақиқланди. Вашингтон, шунингдек, Россиянинг 10 нафар дипломатик ходимини мамлакатдан чиқариб юбораётганини эълон қилди.
Яқинда АҚШнинг Қозоғистондаги элчиси Уилям Мозер Россияга қарши санкцияларнинг Қозоғистонга таъсири ҳақида гапирди.
«-Айтмоқчиманки, биз ушбу санкцияларни Россиянинг хатти-ҳаракатларини ўзгартириш мақсадида қабул қилдик ва шуни таъкидлаш керакки, бизнинг сайловларимизга аралашиш ва давлат маълумотлари каби хатти-ҳаракатлар бўлмаслиги керак эди. Биз энди бундай хатти-ҳаракатга тоқат қилолмаймиз.
Аммо Қозоғистонга нисбатан шуни айтмоқчиманки, биз Қозоғистон ушбу санкцияларнинг мажбурий оқибатларидан қочиб қутулиши учун ишлаганмиз ва ишлаймиз ҳам. Биз ушбу санкцияларнинг Қозоғистонга таъсир қилишини истамаймиз», – деди америкалик дипломат журналистлар билан давра суҳбати пайтида.
Cараван.кз медиа-порталининг мухбири бугунги мақоласида Мозернинг сўзлари ишнинг ҳақиқий ҳолатини қанчалик акс эттиргани тўғрисида мутахассисларнинг фикрларини келтиради. Қозоғистон ушбу вазиятга қаттиқ боғлиқми ва бу қайси жабҳаларда кўпроқ сезилади? Агар 2014-2015 йиллар ва ҳозирги воқеалар ўртасида параллель ҳаракат қилсак нима дейиш мумкин? Бу сафар бизнинг ҳокимиятимиз томонидан қандай макроиқтисодий ва буджет сценарийси намойиш этилиши мумкин?
Иқтисодчи ва «ТелеТраде» ахборот-таҳлил маркази раҳбари Сергей Лисаковнинг айтишича, Қозоғистон Россияга қарши санкцияларнинг оқибатларини албатта сезади ва биринчи навбатда ўз таъсирини қилади.
«- Қозоғистон у ёки бу тарзда АҚШнинг Россияга қарши санкцияларини сезади», – дейди таҳлилчи. – Аввало, бу валюта бозорига тегишли. Тенгга курси Россия рубли курси билан чамбарчас боғлиқ, чунки Россия Қозоғистоннинг энг йирик савдо шериги, шу жумладан, ЕАУ доирасида. Россия рубли курсининг пасайиши у ёки бу тарзда Қозоғистоннинг савдо балансига жиддий таъсир кўрсатиши мумкин, демак, танга курси Россия валютаси курсининг ўзгаришига деярли синхрон тарзда таъсир қилади. Шунга қарамай, бундай реакциянинг кўлами шимолий қўшнидан ҳам кам бўлиши мумкин.
Айни пайтда АҚШнинг Россияга қарши санкциялари тўғридан-тўғри танга курсига жиддий салбий таъсир кўрсатмади. Ушбу баёнотнинг сабабларидан бири шундаки, Россиянинг давлат қарзларига нисбатан янги санкциялар фақат унинг янги масалаларига таъсир қилади, иккиламчи бозорда Россия федерал қарз мажбуриятлари Америка ҳукумати чекловларидан ташқарида қолмоқда. Бу ҳолат, АҚШ долларига нисбатан рубль санкциялар тўғрисидаги янгиликлар чиққанидан кейин ҳам ушбу «санкция шокини» ўйнатиб қўйган. Энди УСД-РУБ динамикаси, аксинча, 76,8-76,9 гача кескин пасаймоқда. Эҳтимол, бозор АҚШ санкциялари тўғрисидаги расмий материалларнинг мазмунини ижобий баҳолаган ва бундан олдин энг ёмон ҳолатни кутган бўлиши мумкин, – дея таъкидлади мутахассис ўзининг «Тенгеномика» телеграм-каналида.
Қўшма Штатлардаги захираларнинг пасайиши фонида Брент нефтининг нархи баррели учун 66 долларга кўтарилди, бу апрель ойи учун рекорд кўрсаткичдир. Мутахассиснинг фикрига кўра, бу омил шунингдек, рубль курсининг санкциялар зарбасини юмшатишига имкон беради ва шунингдек, тенге курсига ижобий таъсир кўрсатади.
«Бундай ҳолда, Қозоғистон учун АҚШнинг Россияга нисбатан санкциялар риторикасининг ёмонлашиши энг яхши стсенарий бўлмаслиги мумкин. Бошқа томондан, агар бу зарба нефть бозоридаги бошқа ҳар қандай зарба билан қўшилса, танга курсига салбий таъсир кўрсатиши мумкин», – деб хулоса қилди Айтказин.
Uzbek