Ўтган ҳафта Хитойдаги иқтисодий режалаштириш агентлиги бешта давлат компаниясидан импорт қилинадиган нефтдан фойдаланиш тўғрисида ҳисобот беришни сўради. Шундай қилиб, мамлакат раҳбарияти ички нефт қазиб олиш ўсиб бораётган бир пайтда импортни назорат қилишга интилмоқда, деб ёзади Reuters.
Хитой дунёдаги энг йирик нефт импорт қилувчиси ва хомашё истеъмоли бўйича АҚШдан кейин иккинчи ўринда туради. Хитойга нефт импорти 2020 йилда 7,3 фоизга ўсди. Хитой Covid-19 пандемияси пайтида нефтга талаб ошган ягона йирик бозор эканлигини унутманг. Аввалроқ Пекиндаги SIA Energy консалтинг компанияси таҳлилчиси Сенг Йик Ти таъкидлаганидек, бу йил нефт импортининг 7,2 фоизга ўсиши ёки кунига 775 минг баррелга ўсиши учта омил билан боғлиқ бўлиши мумкин:
- кучли иқтисодий ўсиш
- янги қайта ишлаш қуввати
- ёқилғига солиқларнинг ўзгариши.
Бироқ, мамлакатнинг нефтни қайта ишлаш сектори аллақачон ортиқча қувват ва ортиқча ёқилғи таъминоти юкини бошдан кечирмоқда, Пекин бу билан курашмоқчи. Шунингдек, расмийлар солиқларни тўлашдан бўйин товлаш ва ҳаво ифлослантирувчи моддалар чиқиндиларининг меъёрларига жавоб бермайдиган ёқилғи сотишининг олдини олишга ҳаракат қилмоқда.
National Offshore Oil Corp (CNOOC), Sinochem Group, ChemChina ва China North Industries Group нефтни мамлакатдаги бошқа компанияларга қайта сотган-сотмаганлигини текширмоқда. Шунингдек, импорт қилинган маҳсулотлар нефтни қайта ишлаш заводларида толлинг технологияси (хорижий хом ашёни қайта ишлаш ва кейинчалик тайёр маҳсулотни экспорт қилиш) ёрдамида қайта ишланганми ёки йўқми, бу компанияларга солиқ юкини камайтиради.
2015 йил охиридан бошлаб, Хитой 40 дан ортиқ мустақил нефт тозалаш корхоналарига квоталарга мувофиқ импорт қилинадиган нефт билан ишлашга рухсат берди. Бироқ, мамлакат раҳбарияти баъзи кичик фабрикалар квотадан ортиқча қўшимча хом ашё манбаларини олишларини аниқладилар. Бу ички бозорда ёқилғининг ҳаддан ташқари кўпайишига олиб келади. Натижада, 12 июндан бошлаб суюлтирилган битум билан аралаштирилган энгил ёқилғининг импортидан юқори солиқлар ундирилиши тўғрисида қарор қабул қилинди. Бундай чоралар натижасида ёқилғи импорти қисқариши ва маҳаллий нефтни қайта ишлаш заводлари томонидан сотиш ҳажми ошиши кутилмоқда.
Яқин ойларда Хитой нефт импорт квоталарининг иккинчи гуруҳини чиқаришни режалаштирган. Бироқ, ушбу соҳада аниқланган муаммолар мамлакат раҳбариятини, аксинча, мустақил компаниялар ҳажмини камайтиришга ундаши мумкин. Бу мустақил компанияларнинг етказиб беришни кўпайишига иштаҳасини пасайтириши мумкин. Бироқ, квоталарни тартибга солишга бўйсунмайдиган давлат хазиналари бир лаҳзани ўтказиб юбормайдилар.
Uzbek