Россияда озиқ-овқат инфляциясининг кескин тезлашиши ишлаб чиқарувчилар ва чакана савдо тармоқларининг «очкўзлиги» натижаси бўлди, деди Бош вазир Михаил Мишустин Давлат Думасига берган ҳисоботида.
Пандемия йилида мамлакатда озиқ-овқат нархларининг ўсиши деярли тўрт баравар тезлашди ва 2021 йил март ойида 6 йил ичида рекорд даражага яъни 8,25 фоизга етди. Росстат маълумотларига кўра апрель ойида, инфляция 7,12% гача секинлашди, аммо давлат истеъмол саватидаги 14 та товар гуруҳининг 7 таси икки хонали ставкада ўсишда давом этди. Шакар 2021 йилнинг тўрт ойида 53% га қимматлашди. Худди шундай тартибда тухум – 27,3%га , кунгабоқар ёғи – 26,7%га, товуқ гўшти – 13,15%га, макарон маҳсулотлари – 11,9%га, донли маҳсулотлар – 18,1%га қимматлашган.
Бозордаги паст фоиз ставкалари ва етарли тартибда таъминланмаган пуллар бутун дунё бўйлаб инфляцияни кучайтирди, шу жумладан, озиқ-овқат маҳсулотларининг нархини оширди, деди Мишустин депутатлар билан суҳбатда.
«Кўплаб тадбиркорлар, фойда йўқотишни истамай, ички нархларни жаҳон нархларидан ҳам кўтаришди», деди бош вазир. «Ҳукумат барча соҳаларда талаб шошилинчлигидан фойда кўрадиганларнинг иштаҳасини тийиш учун етарли воситаларга эга» дея қўшимча қилди у.
«Импорт қилинган инфляция бизнинг агросаноат мажмуасининг экспорт салоҳиятини оширишда эришган ютуқларимизнинг иккинчи томони бўлди», – дея Интерфакс нашри Мишустиннинг сўзларини келтириб.
Бу «очкўзлик» билан бирга мамлакат ичкарисида, биринчи навбатда, ижтимоий аҳамиятга эга бўлган товарларга нархларнинг ўсишига туртки бўлди.
Улгуржи ва чакана савдода шакар ва кунгабоқар ёғи нархи музлатиб қўйилган ва чакана сотувчилар билан келишув муддати тугагач, расмийлар уларни қўйиб юборишга журъати етмаган. Шакар учун белгиланган нархлар камида май охиригача, сариёғ учун эса октябргача узайтирилди.
Россияда ҳолат натижаси СССРдаги каби яъни бўш жавонлар ва дефицит бўлади, деб Ҳисоб палатаси огоҳлантирди.
Қўшма корхонага кўра, бу қайғули натижага олиб борадиган бир нечта йўл бўлиши мумкин. Биринчидан, ишлаб чиқарувчилар учун ўз маҳсулотларини белгиланган нархларда сотиш фойдали бўлмаслиги мумкин ва таклиф қилинган компенсация, йўқолган фойдани қоплаш учун етарли бўлмайди. Шу муносабат билан, корхона товар оқимини экспортга ёки омборга нархларнинг музлаши бекор қилинишини кутиб, йўналтиради.
«Бундан ташқари, арзонлаштирилган нархларда товарларга шошилинч талаб пайдо бўлиши эҳтимоли мавжуд бўлиб, бу танқисликни келтириб чиқаради ва чакана савдо тармоқлари ва ишлаб чиқарувчиларни ўз мажбуриятларига зид равишда нархларни кўтаришга ундайди. Иккинчидан, чекловлар бекор қилингандан сўнг, нархлар тезлаштирилган суръатларда ўсишга қайтиш хавфи мавжуд », – деб ёзган ҚК экспертлари.
Мишустиннинг сўзларига кўра, ҳукумат рус ишлаб чиқарувчиларининг экспортдан пул ишлашини қўллаб қувватламоқда.
Бош вазирнинг таъкидлашича, нархларни ушлаб туриш натижаси ҳеч кимни тўлиқ қониқтирмайди. «Агар кўрилган чоралар бўлмаганида, улар самарадорлигини муҳокама қилишлари шарт эмас эди, лекин портловчи, назоратсиз нархлар кўтарилиши», деб таъкидлади у.
Uzbek