Германия иқтисодиётидаги кадрлар танқислиги Европа Иттифоқи таркибига кирмайдиган мамлакатлардан келган ишчилар томонидан тобора кўпроқ тўйинтириб борилмоқда. 2022 йилда ташриф буюрувчилар орасида россияликларнинг камтарона улуши сезиларли даражада ошиши мумкин.
Германия меҳнат бозорида Европа Иттифоқи таркибига кирмаган мамлакатлардан Германияга ишлаш учун келган хорижликлар тобора муҳим рол ўйнамоқда. Охирги ўн йил ичида уларнинг сони уч баробардан зиёд ошди. Улар орасида россияликлар нисбатан кам. Бироқ, тез ўсиб бораётган хорижий ишчи кучининг асосий оқими Европа Иттифоқига аъзо давлатлардан келади. Германия Федерал статистика бошқармаси (Destatis) томонидан 22 июл куни эълон қилинган меҳнат миграцияси бўйича сўнгги маълумотлар шундан далолат беради.
Германия фаол равишда вақтинчалик яшаш учун рухсатномалар беряпти
2021 йил охирида Европа Иттифоқига кирмаган мамлакатлардан келган 295 мингдан ортиқ чет эл фуқаролари Германияда рўйхатга олинди ва ишга жойлашиш учун вақтинчалик яшаш учун рухсатнома (“ВНЖ”) олди. 2011 йилда уларнинг сони 90 500 тани ташкил этган. Шундай тарзда, сўнгги ўн йил ичида бундай меҳнат муҳожирлари сони уч баробардан кўпроқ ошди, деб таъкидлайди Destatis.
Вақтинчалик яшаш учун рухсатномага эга бўлган тахминан ҳар тўртинчи (24%) ишчи «кўк карта» (EU Blue Card) соҳиби бўлган. Европа Иттифоқида яшаш ва ишлаш учун рухсатноманинг ушбу махсус тури 2012 йилдан бери олий маълумотли хорижлик мутахассисларга, агар улар аниқ ва юқори ҳақ тўланадиган ишга таклифнома олган бўлса, берилади: йиллик иш ҳақи камида 56 400 евро брутто (солиқдан олдин) ташкил этиши керак.
Аммо минимал даража ундан ҳам пастроқ бўлиши мумкин, яъни 43 992 евро, агар Германияда танқис бўлган, масалан, шифокорлар ва IТ-мутахассисларни ўз ичига олган касблар ҳақида гап кетаётган бўлса. Германияда кўк карта эгаларининг деярли ярми (48%) ўтган йил охирида танқис мутахассисликка эга эди.
Россия паспорти бўлган Германияда қанча ишчи бор?
Destatis маълумотларига кўра, Германияга атайлаб ишлаш учун келган ҳамда вақтинчалик яшаш учун рухсатнома олган россияликларнинг умумий сони 2021 йил охирига келиб 9400 кишини ташкил қилган. Шу билан, Германия меҳнат бозорига энг кўп кадрлар оқимини таъминловчи Европа Иттифоқидан ташқари ўнта давлат ичида Россия Туркиядан кейин охирги ўринни эгаллади.
Энг кўп улуш Ҳиндистон ҳисобига тўғри келиб, 11% ни ташкил қилди ва бу мамлакатдан 33,900 ишчи келган. Кучли бешликка, шунингдек, Босния ва Герцеговина (26 300), Косово (19 600), Сербия (17 400) ва Хитой (16 700) киради.
Шундай тарзда, Германия энг кўп ишчиларни ёки олий таълим тизими юқори даражада ривожланган сайёрадаги энг кўп икки давлатдан – Ҳиндистон ва Хитойдан ёки Болқон мамлакатлари – Босния ва Герцеговина, Косово ва Сербиядан олади. Destatis рўйхатида 7- ва 8-ўринларни эгаллаган Албания ва Шимолий Македонияни ҳам улар рўйхатига қўшиш керак. Шуниси эътиборга лойиқки, ушбу статистик маълумотларга кўра, Россиядан кўра, Германияга (16,5 минг) ишлаш учун Америка Қўшма Штатларидан (6-ўрин) 75% кўпроқ ишчилар келган.
Бироқ, шуни инобатга олиш керакки, аслида Германия меҳнат бозорида россияликлар ва, дарҳақиқат, туркияликлар паспорти эгалари анча кўпчиликни ташкил этади. Ахир, Destatis бундай ҳолатда ўз статистик маълумотларига фақат вақтинчалик яшаш учун рухсатномага эга бўлган ишчиларни ўз рўйхатига киритади ва Германияда доимий равишда яшаб, ишлаётганларнинг ҳаммасини ҳисобга олмайди, масалан, Германия фуқаролари билан турмуш қургандан сўнг, қолаверса икки фуқаролик эгалари шулар жумласига киради.
Германияда Россия ва Беларусдан келган IT -мутахассисларига талаб катта
Шу билан бирга, ушбу статистик маълумотлар меҳнат миграциясининг ҳақиқий оқимини ва Германия меҳнат бозорини тўлдиришда айрим мамлакатларнинг аҳамиятини жуда аниқ акс эттиради.
Бироқ, бу йил Destatis статистикасида россияликларнинг нисбатан камтарона роли сезиларли даражада ўсиши мумкин. Россиянинг Украинага қарши кенг миқёсли тажовузкорлиги ва кўплаб Ғарб компанияларининг Россия бозоридан чиқиб кетиши туфайли Россияни жуда кўп сонли юқори малакали кадрлар тарк этди ва уларнинг баъзилари айнан Германияга йўл олган.
Жумладан, биргина Deutsche Bank ўзининг Москва ва Санкт-Петербургдаги компьютер марказларидан Германияга юзлаб IT -мутахассисларини олиб келди ва уларга банкнинг июнь ойи бошида Берлинда очилган янги технология марказида ишлашни таклиф қилди. Ва июль ойи бошида, нуфузли немис ассоциацияси саналган Bitkom рақамли индустрияси Россия (ва Беларус) IT мутахассислари учун виза ва яшаш учун рухсат беришни тезлаштириш ва соддалаштириш максималлаштириш учун махсус дастурни таклиф қилиб чиқди.
Германияда меҳнат миграцияси: Европа Иттифоқи мамлакатлари асосий рол ўйнайди
Бироқ, Германия иқтисодиётидаги кадрлар етишмаслигини қондиришда асосий ролни ҳали ҳам Германияда яшаш учун рухсатнома ёки ишлаш учун рухсатномага муҳтож бўлмаган Европа Иттифоқи мамлакатлари аҳолиси ўйнайди. Destatis маълумотларига кўра, 2021 йилда Германияга ишлаш учун келган Европа Иттифоқи фуқароларининг умумий сони 1 миллион 650 минг кишини ташкил қилган. Бу дунёнинг қолган мамлакатлари, жумладан, Хитой ва Ҳиндистондан келган меҳнат муҳожирлари сонидан деярли олти баравар кўпдир.
Ўз навбатида, Германияга ишлаш учун кўчиб келган деярли ҳар тўртинчи Европа Иттифоқи фуқароси (23%) асли Польшадан келган (380 000). Кейинги навбатда Руминия (271 000), Италия (208 000), Хорватия (131 000) ва Болгария (109 000), шунингдек Греция (108 000) туради. Шундай тарзда, кучли олтилик рўйхатида яна тўлиқ ёки қисман Болқон ярим оролида жойлашган давлатлар бошчилик қилмоқда. Кучли ўнталикка, шунингдек, Венгрия, Австрия, Испания ва Франция киради.
Шундай қилиб, немис меҳнат бозори ва тенг равишда, немис компаниялари жамоалари тобора кўп миллатли бўлиб бормоқда. Бу жараён 1950—1960 йилларда, жадал ривожланаётган Ғарбий Германия иқтисодиёти кўп сонли ишчиларни талаб қилган ва ГФРга Италия, Португалия, Туркия ва собиқ Югославиядан атайлаб гастарбайтерларни олиб кела бошлаган пайтдан бошланган.
Бугунги бирлашган Германияда, биринчи навбатда, малакали хорижий ишчи кучини фаол жалб қилиш 2008 йилда бошланган ва 2014 йилдан кейин кескин ошган, дейди Destatis. Бунинг сабаблари Европадаги энг йирик ҳисобланган немис иқтисодиётининг барқарор ўсишини, демографик вазиятнинг ёмонлашуви – немис жамиятининг қариши, нафақахўрлар сони ортиб бораётгани ва шу билан бирга, меҳнат ҳаётига камроқ немис ёшлари кириб келиши билан изоҳланади.
Uzbek