«Қумтор» атрофидаги фирибгарликни ошкор қилиш Қирғизистоннинг молиявий муаммоларини ҳал қилишга ёрдам беради

0
1352
Фото:eurasia.expert

Қирғизистон ҳукумати Қумтор олтин конида ташқи назорат ўрнатди, экологик зарар ва коррупция учун жиноий ишни қайта бошлади. Ўз навбатида, Cэнтерра Голд Инc Бишкекнинг ҳаракатларини депозитни миллийлаштириш ёки компанияни кондан воз кечишга мажбур қилиш ташаббусини оқлашга уриниш сифатида кўриб чиқди.

Томонлар халқаро судларда суд жараёнини кутишмоқда ва Қирғизистон судда ғалаба қозонишини кутмоқда. Евроосиё бўйича  мутахассиси Қирғизистон парламентининг экс-спикери Ишенбай Қодирбеков билан суҳбатлашди.

– Қирғизистонда ҳукумат ўзгарганда, Қумтор масаласи кўтарилиши шарт. Комиссиялар тузилади, компания билан тузилган шартномалар қайта кўриб чиқилади. Сизнингча, инвестор билан бундай «келишмовчилик» нинг мақсадлари нимада?

– Садир Жапаров ҳокимиятга келганида, у ташқи қарзни тўлашни ўз ичига олган мажбуриятларни ўз зиммасига олди. Фақатгина Хитой Эксимбанкига бу йил тахминан 1,5 миллиард доллар тўлаши керак.

Агар йиғилган солиқлар ва божхона тўловлари ички ижтимоий мажбуриятларни ҳал қилишга аранг етса, уларни қаердан олиш мумкин? Шу сабабли, ҳозирда буджетдаги тешикларни қандайдир тарзда қоплаш учун хусусийлаштириш ниқоби остида давлат мулкини кенг миқёсда сотиш эълон қилинди.

Шу сабабли, расмийлар инвесторлардан мамлакатимизга тўламаган маълум миқдорни олиш учун Қумторни ўз зиммасига олди.

Жапаров узоқ вақт давомида «Қумтор» масаласи билан шуғулланган. У комиссия раиси бўлган ва у ерда катта фирибгарлик бўлганлигини жуда яхши билади ва агар у тўғри фош этилган бўлса, унда давлатнинг кўплаб молиявий муаммоларини ҳал қилиш мумкин. Бундай вазиятда зарурат сиёсатни белгилайди.

Кўпгина экспертларнинг таъкидлашича, Қумторни ўзлаштираётган канадалик инвестор билан давом этаётган келишмовчилик Қирғизистондаги сармоявий муҳитга салбий таъсир кўрсатмоқда. Майдонни миллийлаштириш унга қандай таъсир қилади?

– «Қумтор» атрофидаги вазият бизнинг сармоявий муҳитимизга таъсир қилади, аммо биз ўйлаганчалик эмас. Барча араб мамлакатлари тоғ-кон компанияларини миллийлаштирган, аммо бугун инвесторлар улар учун навбатда турмоқдалар.

Инвестициялар фақат битта нарсага боғлиқ – даромад бўладими ёки йўқми? Шунингдек,  захиралари бўйича дунёда еттинчи ўринда турадиган ва республикамизни энг бой мамлакатга айлантира оладиган олтин рудаларимиз конини бошқа давлатга берганимизда ва фақат солиқ шаклида фойда олсак, оддий инвесторлар бизга қўрқув билан қарашади.

Бизнинг тартибимиз, сиёсий иродамиз ва ўз қонунларимизни ҳурмат қилмагунимизча жиддий инвесторлар келмайди.

Аммо биз Қумторни миллийлаштирсак, улар бизнинг мамлакатимизда қонун ҳамма нарсадан устун эканлигини англаб,  бизга  кела бошлайдилар.

Манба

Матнда хатоликни кўрсангиз, уни белгилаб Ctrl+Enter ни босинг.

Фикр матни

Илтимос, изоҳингизни киритинг!
Илтимос, исмингизни бу ерга киритинг